Nagedachtenis aan onze familie leden die de afgelopen eeuwen in zee gebleven zijn
In een familie waar zoveel mannen hun leven gelaten hebben tijdens het uitoefenen van hun beroep op zee, vonden de beheerders van deze site het gepast en respectvol om daar aandacht aan te besteden. We zullen zeker ook de achtergebleven, beklagenswaardige weduwen en wezen niet vergeten, die (op de diaconie na) veelal aan hun lot overgelaten werden.
In een artikel van J. Verheul over 'Het verdwenen visserijbedrijf van Pernis', lezen we o.a.: "De Pernissers stonden als stoere, onverschrokken en ervaren vissers bekend, zelfs zoo dat rederijen elders gevestigd, meermalen de equipage voor hun visschepen te Pernis aanmonsterden. Speciaal in Vlaardingen en Maassluis werden zij gaarne onder de bemanning opgenomen. De Pernisser vissers stonden zó algemeen als bekwame beugvissers bekend, dat men te Antwerpen en Zierikzee vissers uit Pernis aanstelde om onderricht te geven in het uitoefenen der beugvisserij." Tot zover Verheul.
Mede hierdoor weten we dat het dappere, eenvoudige, zeer vakbekwame en uiterst vrome lieden waren. Omdat ze doorgaans op zee waren is er weinig bekend over hun sociale leven aan de wal, zo ze dat al hadden.
Maar ook over hun leven op zee is verder erg weinig bekend. Er bestaat eigenlijk maar een goed gedocumenteerd verslag van een winterreis met een Pernisser beugvisser.
Marine officier L.R. Koolemans Beynen maakte in februari 1879 een reis mee. Zijn volledige verslag vindt u op deze site onder 'Verhalen'.
Het leven van een Pernisser visser in de 16e-17e-18e en 19e eeuw had dus veel van een Russische roulette. Met name de beugvisserij in de winter was een gevaarlijke onderneming. De mannen waren zich daarvan bewust, zo lijkt het. Er zijn (misschien wel juist daarom) vrij veel foto's gemaakt van de mannen, zodat men deze kon koesteren als zij in zee gebleven waren.
We kunnen ons haast geen voorstelling maken van wat er in die gezinnen omging. De vrouwen hadden weinig anders dan hun geloof en zullen heel wat afgebeden hebben, vooral in tijden van storm. In de kerk werd dan de zeemanspsalm (107) gezongen:
"Oh wil verhoren onze bêe, voor hen die in nood zijn op zee."
En als er dan weer een onheilstijding was binnengekomen dan ging de roep van de dorpsomroeper door het dorp: "Vrouwen in kinderen thuisblijven." Wat zal er in die beklagenswaardige vrouwen omgegaan zijn, om welk schip zou het gaan? Er waren soms wel zeven, acht schepen buitengaats. Welk gezin zou getroffen zijn? Ondraaglijke spanningen. Wie zou er alleen achterblijven, veelal met een hele sleep kinderen?
We citeren M.P. van der Steen uit de 'Onderste Steen': "Schrijnend was de nood waarin gezinnen van de omgekomen vissers kwamen te verkeren. De ondersteuning die het in 1868 opgerichte visserij fonds in 1900 uitkeerde bedroeg voor 61 weduwen, wezen en oudere vissers in totaal Fl. 2016.- Dat was gemiddeld 63 cent per persoon per week. In die tijd was het ook gebruikelijk om een beroep te doen op de vrijgevigheid van de landelijke bevolking door middel van advertenties in dagbladen of door benefiet concerten, zoals blijkt uit een aankondiging (zie blz. 46 van de Onderste Steen) die mede werd gehouden ten behoeve van de nagelaten betrekkingen van de op 22 januari 1896 omgekomen bemanning van de vissloep de Eersteling, van schipper Bastiaan van der Steen.
Het behoeft geen betoog dat een weduwe, naast de verzorging van het vaak talrijke gezin, ook nog met breien, wassen en kleren verstellen voor anderen iets bij probeerde te verdienen om het hoofd boven water te kunnen houden. Ook de weduwen van de omgekomen Van der Steen'en konden over armoede meepraten."
Tot zo ver M.P. van der Steen.
Laten we deze familieleden met gepaste eerbied gedenken.
Bij de inmiddels gedempte haven van Pernis staat een gedenkteken ter ere van alle vissers die van hier vertrokken en ter nagedachtenis aan hen die niet meer terug kwamen.
Lees verder: De zee eist zijn tol
Genealogie Van der Steen, verhalen en stambomen, leren uit het verleden.